Η κυβέρνηση Μητσοτάκη επένδυσε ήδη από το 2019 πολλά στην ενθάρρυνση της οικοδομικής δραστηριότητας και ευρύτερα στην προσέλκυση φρέσκου χρήματος στην αγορά ακινήτων.

Πάγωσε τον ΦΠΑ στις νέες οικοδομές για πέντε συνεχή χρόνια, όπως και τον φόρο υπεραξίας στις αγοραπωλησίες ακινήτων, μείωσε το κόστος μεταβιβάσεων των ακινήτων, ξεκίνησε από το 2023 τα προγράμματα «Σπίτι μου» με επιδότηση επιτοκίου για αγορά κατοικίας σε νέους και νέα ζευγάρια – με πενιχρά ωστόσο αποτελέσματα, λόγω μικρού στεγαστικού αποθέματος -, παροχέτευσε αρκετούς πόρους του ΕΣΠΑ σε προγράμματα ανακαίνισης ως κίνητρο για την διάθεση κατοικιών προς ενοικίαση. Και πράγματι, μέχρι και πέρσι, η οικοδομική δραστηριότητα αυξανόταν θεαματικά, αν και συνέβαλλε ταυτόχρονα στην εκτόξευση των τιμών των ακινήτων και στην όξυνση της στεγαστικής κρίσης, ιδιαίτερα στην Αθήνα και τις μεγάλες πόλεις της χώρας. Η υπερθέρμανση στην αγορά ακινήτων που πρόσθετε «πόντους» στην αύξηση του ΑΕΠ εξελίχθηκε σε αληθινό στεγαστικό διωγμό ιδιαίτερα για τους νέους.

Φυσικά, η απόσταση από τα προ κρίσης επίπεδα της οικοδομικής δραστηριότητας είναι ακόμη τεράστια. Από τις 79.000 οικοδομικές άδειες του 2009, πέσαμε κάτω από τις 15.000 στο διάστημα από το 2012 μέχρι το 2017. Ωστόσο, από το 2019 καταγράφεται σταθερή αύξηση, με αποκορύφωμα το 2024, οπότε οι οικοδομικές άδειες ξεπέρασαν τις 30.000. Υπερδιπλασιασμός σε σχέση με το τελευταίο προ ΝΔ έτος. Ένα επιπλέον ποιοτικό στοιχείο είναι ότι η αύξηση της οικοδομικής δραστηριότητας, αν μετρηθεί σε τετραγωνικά και όγκο οικοδομής, είναι αναλογικά πολύ μεγαλύτερη από τις χρονιές πριν το πάγωμα της οικοδομής. Που σημαίνει ότι η αναθέρμανσή της αφορούσε κυρίως μεγαλύτερα ακίνητα και, άρα, υψηλότερα εισοδήματα (χαρακτηριστικά: το 2024 αντιστοιχούσαν 250 τ.μ κατά μέσο όρο σε κάθε οικοδομική άδεια, έναντι 190 τ.μ. το 2010).

Από την αρχή του 2025 σημειώνεται η μεγάλη ανατροπή στην ανοδική τάση της οικοδομικής δραστηριότητας. Η ΕΛΣΤΑΤ καταγράφει μείωση σχεδόν 30% στο πρώτο τρίμηνο του έτους σε αριθμό οικοδομικών αδειών, 43% σε επιφάνεια και 33% σε όγκο. Η μεγαλύτερη μείωση καταγράφεται στην Ηπειρο (-52,2%), στα Ιόνια Νησιά (37,6%) και στην Κρήτη (36,7%). Στην Αττική, που έχει τον μεγαλύτερο αριθμό αδειών, η μείωση είναι 23,7%.

Φαίνεται μάλιστα, ότι από μήνα σε μήνα, υπάρχει κλιμάκωση στη βουτιά της οικοδομικής δραστηριότητας. Τον Ιανουάριο 2025 η μείωση ήταν 17% από τον ίδιο μήνα πέρσι, τον Φεβρουάριο έφτασε το 22%. Τον Μάρτιο η μείωση των νέων οικοδομικών αδειών ήταν 41,1% σε σχέση με τον ίδιο μήνα το 2024. Δεν υπάρχει καμιά εποχικότητα στο φαινόμενο αυτό, πέρσι τους ίδιους μήνες είχαμε αντίστροφη τάση, αύξηση αδειών πάνω από 30% σε σχέση με το 2023. Είναι άραγε αυτά τα πρώτα σημάδια «αποθέρμανσης» της οικοδομικής δραστηριότητας ή… εξαέρωσης της φούσκας των ακινήτων, για την οποία πολλοί αναλυτές επενδυτικών τραπεζών, αλλά και λίγο πιο διακριτικά η Κομισιόν, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και η Τράπεζα της Ελλάδος προειδοποιούν;

Είναι πολύ πιθανό. Από άποψη χρηματοδότησης της οικοδομικής δραστηριότητας τίποτε δεν έχει επί της ουσίας αλλάξει από τα μνημονιακά πέτρινα χρόνια. Παρά την αύξηση των διαφημίσεων, οι τράπεζες κρατάνε σχεδόν κλειστή τη στρόφιγγα των νέων δανείων, η πλειονότητα των οποίων είναι τα συγχρηματοδοτούμενα από το πρόγραμμα «Σπίτι μου» και άλλους πόρους, με ισχυρή κρατική ή ευρωπαϊκή εγγύηση. Οι τράπεζες εξακολουθούν να ξεφορτώνονται στα funds όσα δάνεια κρίνουν προβληματικά, με αποτέλεσμα το υπόλοιπο στεγαστικών δανείων από τα 50 δισ. ευρώ στις αρχές του 2019 να έχουν μειωθεί στα 25 δισ. ευρώ μέχρι τον περασμένο Απρίλιο, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΤτΕ. Και οι μηνιαίες εκταμιεύσεις νέων χορηγήσεων βαίνουν μειούμενες: από 170 εκατ. ευρώ κατά μ.ο. το 2019, σε κάτω από 50 εκατ. ευρώ το πρώτο τετράμηνο του 2025.

Τα ανησυχητικά μηνύματα έχουν φτάσει στην κυβέρνηση, που στη δίνη του νέου σκανδάλου με εμπλοκή κορυφαίων υπουργών και στελεχών της ΝΔ (υπόθεση ΟΠΕΚΕΠΕ), κινδυνεύει να χάσει ένα από τα πλεονεκτήματά της στην εικόνα οικονομικού «θαύματος» που έχει φιλοτεχνήσει. Αλλά να χάσει επίσης κι ένα σημαντικό τμήμα εκλογικής πελατείας που βιοπορίζεται από τη φούσκα των ακινήτων, χωρίς ιδιαίτερες ευαισθησίες ηθικοπολιτικής τάξης.

Το οικονομικό επιτελείο, πέρα από το «μασάζ» στις τράπεζες για να ανοίξουν τη στρόφιγγα του δανεισμού και να απελευθερώσουν όσο το δυνατό περισσότερα από τα ακίνητα που λιμνάζουν στα χαρτοφυλάκιά τους, εξετάζει τη δυνατότητα να ανακατευθύνει ένα μέρος των πόρων του ΕΣΠΑ 2021-2027 προς την αγορά στέγης, στο πλαίσιο της ενδιάμεσης αναθεώρησης του προγράμματος που πρέπει να ολοκληρωθεί μέχρι του χρόνου τον Μάρτιο. Αλλά επειδή με το ποσό που θα αναδιανεμηθεί, όχι πάνω από 400 εκατ. ευρώ, πρέπει να βολευτούν πολλά και πολλοί, όπως το εξοπλιστικό πρόγραμμα μαμούθ, είναι δύσκολο οι λίγες δεκάδες εκατομμύρια που θα διοχετευτούν σε στεγαστικά προγράμματα να αντιμετωπίσουν τη στεγαστική κρίση και την απότομη αποθέρμανση της οικοδομικής δραστηριότητας, εφόσον αυτή εδραιωθεί και τους επόμενους μήνες. Καλού κακού, ας προσδεθούμε…

Διαβάστε επίσης:

Τα 75 χρόνια πυρηνικού προγράμματος του Ιράν (1950 -21.6.2025)

ΠΑΣΟΚ: Φουλ του… κυβερνητικού προγράμματος

Το εκκρεμές του θεάματος: η μετεξέλιξη (2ο Μέρος)

Ακολουθήστε το topontiki.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.

Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν.